چگونه یک پروژه علمی را انجام دهیم
شروع
-1 یک دفتر یادداشت تهیه کنید
این دفتر ، دفتر کارنمای پروژه نامیده می شود . در این دفتر وقایع و اتفاقات مربوط به پروژه را یادداشت خواهید
کرد . دفترکارنما مسیر حرکت شما را ازآغاز تا پایان نشان می دهد ( موضوعی که به ویژه برای بازدید کنندگان
از پروژه شما اهمیت دارد).
·یادداشت کردن را از زمانی آغاز کنید که جستجوی موضوع پروژه را شروع می کنید .
·اتفاقات را به صورت روزانه یادداشت کنید و هر مطلبی را که وارد دفتر می کنید تاریخ گذاری نموده و
بنویسید که چه قدر وقت صرف آن کرده اید .
·نتایج آزمایشات ، فهرست مواد مورد استفاده ، یادداشت های مربوط به تحقیق زمینه ای و مشخصات منابع
مورد استفاده را به دقت در آن ثبت کنید .

·هر مشکلی را که در جریان کار با آن مواجه می شوید یادداشت کنید .
·راه حل هایی را که برای غلبه بر مشکلات به کار گرفته اید یادداشت کنید .
·در صورت نیاز از مراحل مختلف پروژه خود عکس بگیرید تا بتوانید یک گزارش تصویری از تلاش
هایتان را به دیگران نشان دهید .( اختیاری )
تحقیق زمینه ای : منظور از تحقیق زمینه ای مراجعه به منابع اطلاعاتی و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای انجام
پروژه علمی است . این فعالیت از اجزای ضروری انواع پروژه علمی می باشد .
-2 عناوین مختلف را کنکاش کنید و با نیروی فکرتان یک موضوع جدید برا ی پروژه
خود بسازید ( از عناوین کلی سوالاتی جزئی برای پروژه خود استخراج کنید )
به چه چیزهایی علاقه دارید ؟ ورزش ، رایانه ، حیوانات ، غذا ، ساخت اشیا ... و غیره . به کدام یک از شاخه های
علم علاقمند هستید ؟
گیاهان ( گیاه شناسی )
قارچ ها ، باکتری ها ( میکروب شناسی )
جانوران ( جانور شناسی )
بدن انسان ( کالبدشناسی )
الکتریسیته ، جاذبه ، نیرو ، نور (فیزیک )
مواد شیمیایی ، اسیدها و بازها ( شیمی )
حافظه ، خیال ، آموزش ( روانشناسی )
آتشفشان ها ، سنگ ها ، آب و هوا ( زمین شناسی )
آزمودن محصولات مصرفی ( دانش محصولات مصرفی )
مطالعه آماری ( آمار )
نگاه به کتابهای درسی ، علمی ، دایره المعارف ها و سایت های علمی می تواند در پیدا کردن موضوع پروژه به شما
کمک کند .
-3 نوع پروژه خود را مشخص کنید
-1-3 جمع آوری( کلکسیون ) همراه با طبقه بندی
پروژه جمع آوری شامل مجموعه ای از اشیاء می شود که بر اساس شباهت ها و تفاوت ها گروه بندی شده و
برچسب خورده باشند. جمع آوری می تواند پروژه خوبی برای دانش آموزان پایه های اول و دوم باشد.
مثال :
فرض کنید 12 قطعه سنگ از اطراف محل زندگی خود جمع آوری نموده اید . ممکن است شما آنها را بر اساس رنگ ، اندازه و یا میزان درخشندگی دسته بندی کنید . یا ممکن است سنگها را به ترتیب زیر طبقه بندی کنید :
ابتدا آنها را در آب خیس کرده و سپس آنها را روی یک سطح زبر بخراشید . با مقایسه اندازه و رنگ رگه هایی که روی سطح زبر برجای می ماند می توانید سنگها در سه گروه نرمترین ها ، نیمه سخت ها و سخت ترین ها
طبقه بندی کنید .
نمونه هایی از پروژه های جمع آوری :
پرها
دانه های انگور
تکه های پوست درختان
پوسته های تخم پرندگان
عدسی ها
لانه های خالی حشرات
فسیل ها
برگ ها
ریشه ها
نکته :
طبقه بندی یک مجموعه را به سه طریق می توان انجام داد :
الف- طبقه بندی براساس شباهت ها و تفاوت های ظاهری ( مثال : طبقه بندی مجموعه ای از سنگ ها به دوگروه صاف و ناصاف )
ب- طبقه بندی براساس نوع کاربرد ( مثال : طبقه بندی گیاهان از لحاظ کاربرد به سه گروه دارویی ، خوراکی وصنعتی )
ج - طبقه بندی بر اساس نوع عملکرد ( مثال : طبقه بندی تصویر در آینه ها و عدسی ها به حقیقی و مجازی )
حال این پرسش پیش می آید که پروژه های جمع آوری و طبقه بندی را که برای دانش آموزان پایه های اول ودوم توصیه می شود در کدام یک از این قالبها انجام دهیم . با اندکی دقت در اهداف پروژه های علمی برای دانش آموزان پایه های اول و دوم ابتدایی ، یعنی تقویت کنجکاوی و مهارت مشاهده کردن ، مشخص می شود که طبقه بندی بر اساس شباهت ها و تفاوت ها مناسبترین گزینه برای این دانش آموزان است ، چرا که باعث افزایش کنجکاوی آنان در طبیعت ( برای جمع آوری اقلام ) و تقویت مهارت مشاهده ( برای طبقه بندی اقلام ) در آنان می شود . اهداف سایر روش های طبقه بندی ، یعنی طبقه بندی از نظر کاربرد و عملکرد ، معمولا در ترازهایی بالاتر از پایه های اول و دوم قرار می گیرد و منجر به افزایش دانش و مهارت دانش آموزان ( پایه های سوم و بالاتر) از طریق نمایش علمی می شود .
-2-3 نمایش علمی
در نمایش علمی دانش آموز اطلاعات مربوط به موضوع انتخابی خود را از منابع اطلاعاتی یا از طریق مشاهده مستقیم
گرد آوری نموده و آنها را در یکی از قالب های تحقیق ، مدل و یا نمایش به بازدید کنندگان ارائه می نماید .
ویژگی مشترک پروژه هایی که در این سه قالب قرار می گیرند این است که در همه آنها از حقایق و دست
آوردهای علمی کشف شده استفاده شده و انجام آزمایش و دستکاری در متغیرها توسط دانش آموز ، در تولید این اطلاعات نقشی نداشته است . در عین حال همین ویژگی مهمترین تفاوت نمایش علمی با آزمایش محسوب می شود .
در پروژه تحقیق دانش آموز به نمایش اطلاعات مکتوب و تصاویر بسنده می کند اما در پروژه های مدل و نمایش علاوه بر ارائه اطلاعات مکتوب و تصاویر ، دانش آموز سعی می کند با استفاده از اشیاء چگونگی و چرایی ساختمان وعملکرد آنها را برای بازدید کنندگان نمایش دهد .
1-2-3 مدل ( ساخت نمونه )
پروژه مدل سازی شامل ساخت اشیاء برای توضیح چرایی یا چگونگی ساختمان آنهاست . در این نوع پروژه دانش آموز مدلی از یک شی ء را ساخته و نمایش می دهد و یا کاربرد آن را شرح می دهد. اگر دانش آموز قادر به ساخت مدل نباشد ، می تواند از پوستر یا نقاشی استفاده نماید . مدل ها کمک می کنند تا با ساختمان اشیا بهتر آشنا شویم : اشیای خیلی کوچک ( مثل ملکول ها ) ، اشیای خیلی بزرگ ( مثل ساختار درون زمین یا ساختار منظومه شمسی ) اشیایی که به سادگی در دسترس نیستند ( مثل اندام ها و دستگاه های درون بدن ) و یا وسایلی که افراد به ندرت شانس دیدن آنها را پیدا می کنند ( مثل یک فضا پیما یا یک پل معلق ) به علاوه ، بعضی مدل ها قادر به کار هستند و علاوه بر توضیح چرایی و چگونگی ساختمان شیء مورد نظر کارکرد آن را هم نمایش می دهند . کارکرد
صحیح ، انطباق با حالت اصلی ، سهولت کاربرد و اقتصادی بودن از جمله مواردی است که باید در ساخت مدل ها به آن ها توجه کرد . مدل ها را می توانید به صورت مولاژ ، برش ، ماکت و یا قادر به کار بسازید .
مثال :
شاید شما بخواهید مدلی از یک پل را با چوب کبریت یا چوب بستنی بسازید . نقشه های روی تابلوی نمایش شما می تواند قطعات مختلف پل را نشان دهد و تحقیق شما می تواند شرح دهد که این پل چگونه ساخته می شود ، چراچنین ساختمان و نقشه ای دارد و در چه مواردی کاربرد دارد . یا با استفاده از تصاویر بدن انسان ، دستگاه عصبی رانشان دهید .
نمونه هایی از پروژه های مدل :
مدل منظومه شمسی
برش گیاهان
قادر به کارها ( ماشین گرمایی ، موتور الکتریکی و ... )
مدل ماهواره امید
پوستر زنجیره غذایی
ماکت نقاط امن و غیر امن خانه در زلزله
مولاژ اندام های بدن
-2-2-3 نمایش
پروژه نمایش شامل استفاده از اشیاء برای نمایش چرایی یا چگونگی عملکرد آنها و تبیین اصول علمی حاکم برآنهاست . در این نوع پروژه دانش آموز یک واقعیت یا اصل علمی خاص را بازسازی نموده و نمایش می دهد .
مثال :
شاید شما بخواهید این اصل علمی را نمایش دهید که آب و مواد محلول در آن از طریق ساقه گیاه بالا رفته و به برگ هاو شاخه ها می رسد . برای این کا ر می توانید مقداری رنگ غذا را در آب حل کنید و ساقه چند گل میخک سفید رادر آن قرار دهید . تغییر رنگ گلهای میخک اصل علمی مورد نظر را به شما و بازدیدکنندگان پروژه شما نمایش خواهدداد .
نمونه هایی از پروژه نمایش :
نمایش نحوه کار قطب نما
نمایش تشکیل رنگین کمان
نمایش بازتابش نور از سطح آینه
نمایش تولید آهن ربا
نمایش خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی
نمایش ویژگی های مخلوط
نمایش عملکرد پریسکوپ ، ذره بین ، کوره آفتابی و ...
نمایش نفوذ پذیری خاک
نمایش رسوب گذاری خاک
-3 تحقیق -2-3
پروژه تحقیق یک گزارش علمی محسوب می شود . دراین نوع پروژه شما اطلاعات موجود در باره یک موضوع مشخص را جمع آوری نموده و آنچه را که در مجموع یاد گرفته و یا کشف کرده اید به مخاطبان ارائه می کنید. این جزئیات را می توان از طریق مشاهده مستقیم و یا از طریق منابع مختلف اطلاعاتی به دست آورد .
مثال :
تحقیق در باره مراحل دگردیسی قورباغه . شما می توانید این تحقیق را به دو شیوه مختلف انجام دهید . شیوه اول این است که محفظه ای را شبیه آکواریوم آماده کنید و با جمع آوری تخم قورباغه در آن مراحل رشد و تکامل قورباغه را از ابتدا تا انتها مستقیما مشاهده و ثبت نمایید . شیوه دوم اینکه به منابع مختلف اطلاعاتی ( کتاب ها ، اینترنت ،افراد متخصص ، مجلات و ..... ) مراجعه نمایید و از این طریق موضوع خود را عمیقا جستجو کنید و اطلاعات جمع آوری شده خود را به روشی روشن و جالب گزارش دهید . البته به یاد داشته باشید که در رویکرد اول هم شما ازتحقیق زمینه ای و مراجعه به منابع اطلاعاتی بی نیاز نخواهید بود .
نمونه هایی از پروژه های تحقیق :
شباهت ها و تفاوت های بین دوزیستان و خزندگان
گازهای مختلف موجود در هوا و کاربردهای آنان در زندگی بشر
هلال های ماه
تولد و مرگ ستارگان
بارانهای اسیدی
انواع میمونها
-3-3 آزمایش
در این نوع پروژه یک مسئله مشخص مطرح می شود که دانش آموز در ابتدا جواب آن را نمی داند ، بنابراین طی کردن مراحل روش علمی و انجام آزمایش برای کشف جواب سوال از ضروریات این نوع پروژه محسوب می شود.
مراحل روش علمی :
طرح مسئله o
انجام تحقیق زمینه ای o
ارائه فرضیه o
اجرای آزمایش o
ثبت نتایج o
نتیجه گیری o
مثال :
دانش آموز این سوال را برای پروژه خود مطرح می کند که علت سیاه شدن پوست میوه های انار چیست . با انجام یک تحقیق زمینه ای و مصاحبه با باغداران انار به فرضیه آفتاب سوختگی می رسد و سپس آزمایشی را طراحی واجرا می کند که طی آن دو دسته میوه روی درخت انار را انتخاب و برای یگ گروه با مقوا سایه بان درست می کندتا آفتاب به آنها نتابد . پس از دو ماه نتایج به دست آمده را ثبت می کند ، یعنی پوست کدام گروه سیاه شده و کدامیک سیاه نشده است و در پایان نتیجه گیری می کند که آیا فرضیه اش صحیح بوده یا خیر .
نکته مهم – به تفاوت های میان پروژه آزمایش و نمایش توجه کنید . بسیاری از افراد و کتاب ها این دو نوع
پروژه را با هم اشتباه می گیرند . در اینجا به دو مثال از عناوین پروژه اشاره می شود که هر دو به موضوع رنگین کمان مربوط می شوند اما یکی در قالب پروژه نمایش و دیگری در قالب آزمایش قرار می گیرد .
نمایش : رنگین کمان چگونه شکل می گیرد ؟
آزمایش : آیا می توان با استفاده از مایعی غیر از آب رنگین کمان ساخت ؟
نمونه هایی از پروژه های آزمایش :
رنگ جسم چه تاثیری بر میزان جذب انرژی تابشی خورشید دارد ؟
صدای انسان از میان یک لوله تا چه مسافتی منتقل می شود ؟
آیا جامدات مختلف صوت را به یک اندازه از خود عبور می دهند ؟
آیا عواطف انسانی می تواند بر رشد یک گیاه موثر باشد ؟
آیا مورچه ها سلیقه غذایی دارند ؟
آیا دما بر قدرت یک آهنربای دائمی تاثیر دارد ؟
دانش آموزان پایه سوم و بالاتر بهتر است از انتخاب پروژه های جمع آوری خودداری نموده و پروژه خود را از
انواع دیگر انتخاب نمایند .
-4 موضوع مورد علاقه خود را به یک پروژه تبدیل کنید
-1-4 نکات قابل توجه در پروژه جمع آوری
-1 به خاطر داشته باشید هر کاری را که برای پروژه انجام می دهید با ذکر تاریخ در دفتر "دفتر کارنما "
ثبت کنید و بنویسید که چه قدر وقت صرف آن کرده اید .
-2 اقلامی را انتخاب کنید که آنها را دارید و یا اینکه می توانید به آسانی آنها را جمع آوری نمایید . این
اقلام باید به اندازه کافی به هم شباهت داشته باشند که بتوان آنها را یک مجموعه نامید و در عین حال به اندازه کافی تفاوت داشته باشند که بتوان آنها را در گروه های مختلف طبقه بندی کرد .
-3 تحقیق زمینه ای را با یادداشت برداری از کتابها ، وب سایت ها و یا مقالاتی که در باره موضوع شما
بحث می کنند آغاز کنید این ها "منابع" شما را تشکیل خواهند داد. تحقیق شما وقتی کامل می شود که حداقل بتوانید برای 5 دقیقه با کلمات خودتان در باره موضوعتان بحث کنید .
-4 پس از تکمیل تحقیقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب بند (پاراگراف ) سازمان دهی کنید . این
مطالب همان "تحقیق زمینه ای" شما است که روی تابلوی نمایش خواهید چسباند .
-5 طبقه بندی را بر اساس خصوصیات فیزیکی ، نوع گونه و یا محل کشف تعریف کنید . خصوصیات
فیزیکی شامل مواردی مثل رنگ ، وزن و یا شکل می شود . اطمینان حاصل کنید که حداقل دو نمونه
برای هر دسته فراهم نموده اید . همچنین مطمئن شوید که به وضوح دسته ها را می شناسید . این همان "
طرح طبقه بندی " است .
-6 مشخص کنید که آیا می خواهید مجموعه خود را روی تابلوی نمایش بچسبانید و یا آن را مقابل تابلوی
نمایش و روی میز قرار دهید .
-7 بخش" سپاسگزاری " را روی تابلوی نمایش فراموش نکنید ( نام افرادی که در انجام پروژه به شما
کمک کرده اند با ذکر اینکه چگونه شما را کمک کرده اند )
-8 با دقت به ترکیب تابلوی نمایش خود توجه کنید . ترتیب مطالب روی تابلو باید گویا و به لحاظ بصری
جذاب باشد . مطمئن شوید که تابلو همه موارد لازم از جمله عکس را دارد و دفتر کارنمای خود را هم
کنار تابلو بگذارید . در آخرین قدم یک " عنوان " خلاقانه به تابلوی خود اضافه کنید .
-9 اطمینان حاصل کنید که پروژه خود را خوب فهمیده اید و می توانید در باره آنچه از آن آموخته اید با
دیگران صحبت کنید . تمرین کنید که بتوانید پروژه خود را به یک فرد بزرگسال توضیح دهید .
توجه : اگر در پروژه شما اقلامی به کار رفته است که مجاز به نمایش آنها در سالن نمایشگاه نیستید می توانید ازآنها عکس بگیرید و عکس آن ها را روی تابلوی نمایش خود الصاق کنید .
-2-4 برای پروژه های نمایش علمی
-1 به خاطر داشته باشید هر کاری را که برای پروژه انجام می دهید با ذکر تاریخ در "دفتر کارنمای "
پروژه ثبت کنید و بنویسید که چه قدر وقت صرف آن کرده اید . همواره از مراحل کار خود عکس
تهیه کنید ، چرا که این عکس ها مورد نیاز دفتر کارنمای شما یا تابلوی نمایشتان خواهد بود . بنویسید
که چگونه به فکر انجام این پروژه افتادید.
-2 در مورد نوع نمایش علمی خود تصمیم بگیرید . آیا می خواهید در پروژه خود به ارائه یک تحقیق بسنده کنید ویا اینکه فراتر رفته و با ساخت یک مدل ویا ترتیب یک نمایش، پروژه خود را تکمیل نمایید.
-3 وسایل مورد نیازتان را برای اجرای نمایش علمی تهیه کنید . می توانید از وسائل آزمایشگاه یا وسایل
خانگی استفاده کنید و یا خودتان وسیله ای را بسازید .اگر می خواهید وسیله ای بسازید ( به عنوان مدل یابرای نمایش ) اطمینان حاصل کنید که وقت کافی برای ساخت آن دارید ( چون ساخت بعضی مدل ها یاوسائل بسیار وقت گیر است ) و اگر نمی خواهید وسیله یا مدلی بسازید تصمیم بگیرید که به جای آن قرار است از چه چیزی استفاده کنید ، عکس ، نقشه ، پوستر و یا اشیاء خانگی
-4 تحقیق زمینه ای را با یادداشت برداری از کتابها ، وب سایت ها و یا مقالاتی که در باره موضوع شما
بحث می کنند آغاز کنید این ها "منابع" شما را تشکیل خواهند داد. خواهید دید تحقیق شما وقتی کامل
می شود که حداقل بتوانید برای 5 دقیقه با کلمات خودتان در باره موضوعتان بحث کنید .
-5 پس از تکمیل تحقیقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب پاراگراف سازمان دهی کنید . این مطالب
همان "تحقیق زمینه ای" شما است که روی تابلوی نمایش خواهید چسباند .
-6 همچنین باید قسمتی از تابلوی نمایش خود را به " شرح نمایش علمی " اختصاص دهید و در آن قسمت در مورد موضوع خود و اینکه پروژه مدل ، نمایش و یا تحقیق شما قصد نشان دادن چه چیزی را داردتوضیح دهید .
-7 در تابلوی نمایش بخشی به نام " نتیجه گیری " ایجاد کنید و مطالب خود را درباره آنچه از پروژه خود
آموخته اید و همچنین مواردی که بواسطه پروژه شما بهبودیافته اند را توصیف کنید .
-8 بخش" سپاسگزاری " را روی تابلوی نمایش فراموش نکنید ( نام افرادی که در انجام پروژه به شما
کمک کرده اند با ذکر اینکه چگونه شما را کمک کرده اند )
-9 با دقت به ترکیب تابلوی نمایش خود توجه کنید . ترتیب مطالب روی تابلو باید گویا و به لحاظ بصری
جذاب باشد . مطمئن شوید که تابلو همه موارد لازم از جمله عکس را دارد و دفتر کارنمای خود را هم
کنار تابلو بگذارید . در آخرین قدم یک " عنوان " خلاقانه به تابلوی خود اضافه کنید . نام عکاس را هم
حتما در کنار عکس ها بنویسید .
-10 اطمینان حاصل کنید که پروژه خود را خوب فهمیده اید و می توانید در باره آنچه از آن آموخته اید با
دیگران صحبت کنید . تمرین کنید که بتوانید پروژه خود را به یک فرد بزرگسال توضیح دهید .
-3-4 برای پروژه های آزمایش
-1 دفتر کارنما :
·به خاطر داشته باشید هر کاری را که برای پروژه انجام می دهید با ذکر تاریخ در "دفتر کارنمای "
پروژه ثبت کنید و بنویسید که چه قدر وقت صرف آن کرده اید . همواره از مراحل کار خود عکس
تهیه کنید ، چرا که این عکس ها مورد نیاز دفتر کارنما یا تابلوی نمایش خواهد بود .
-2 مدیریت زمان:
·از یک جدول زمانبندی استفاده کنید تا بتوانید پروژه خود را طبق یک برنامه زمانی مشخص پیش
ببرید و در نهایت تابلوی نمایش خود را به موقع آماده کنید . اگر پروژه شما با موجودات زنده
سروکار دارد ( افراد ، گیاهان و جانوران ) باید مطمئن شویدکه وقت کافی برای آزمایش خود دارید .
( به یاد داشته باشید که رشد گیاهان کند و زمانبر است )
-3 انتخاب موضوع و تعریف مسئله :
·فهرستی از موضوعات مورد علاقه خود را در دفتر کارنمایتان یادداشت کنید .
·برای اینکه از میان فهرست خود مناسبترین موضوع را انتخاب کنید این سوالات را از خودتان بپرسید :
- آیا می توانم اطلاعات کافی در باره موضوع مورد نظرم پیدا کنم ؟
- آیا آزمایش کردن روی این موضوع نیاز به وسایل یا شرایط خیلی خاصی دارد ؟
- آیا وقت کافی دارم که روی موضوع مورد نظر آزمایش انجام دهم ؟
·اطمینان حاصل کنید که موضوع مورد نظر شما قابلیت طراحی و اجرای آزمایش را دارد
·موضوع شما نباید فقط به ساخت یک وسیله ختم شود چرا که در این صورت از نمایش علمی فراتر
نرفته اید .
·موضوع منتخب خود را پس از طی مراحل فوق در قالب یک سوال آزمون پذیر بنویسید . این جمله
سوالی " مسئله " نامیده می شود . مسئله در واقع همان سوالی است که آزمایش شما سعی دارد به آن پاسخ دهد .
-4 جمع آوری اطلاعات :
·سری به کتابخانه بزنید تا ازکتابها ، مجلات ، دائره المعارف ها و منابع اینترنتی اطلاعات مرتبط با
موضوع خود را جمع آوری کنید .
·آنچه را که پیدا می کنید در دفتر کارنمای خود یادداشت کنید .
·به خاطر داشته باشید که مشخصات کتاب یا وب سایتی راکه مطلب را از آن استخراج کرده اید با ذکر
نویسنده ، سال نشر و ناشر یادداشت کنید چرا که این ها بعدا "منابع" شما را تشکیل خواهند داد.
·با افراد متخصص گفتگوکنید و اطلاعات خود را کامل کنید .
·از معلم یا والدین خود بخواهید کمک کنند تا یک قرار مصاحبه با افراد مطلع در باره موضوعتان تنظیم
کنید. اگر هم لازم شد از طریق پست الکترنیکی و یا نامه نگاری با شرکت ها و افراد متخصص ارتباط
برقرار کنید
تحقیق شما وقتی کامل می شود که به یک حدس هوشمندانه در باره جواب مسئله دست پیدا کنید . این حدس هوشمندانه همان فرضیه است .
·پس از تکمیل تحقیقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب پاراگراف سازمان دهی کنید . این
مطالب همان "تحقیق زمینه ای" شما است که روی تابلوی نمایش خواهید چسباند .
-5 فرضیه سازی :
·فرضیه" حدس هوشمندانه شماست که برپایه اطلاعاتی که جمع آوری نموده اید مطرح می کنید . "
·فرضیه اعلام می کند که در نتیجه تغییراتی که شما در جریان آزمایش اعمال می کنید چه اتفاقاتی رخ
خواهد داد.
·فرضیه در واقع پیش بینی می کند که چگونه در اثر تغییر دادن یک عامل ، عامل دیگر تغییر خواهد
کرد. این همان چیزی است که آن را علت و معلول می نامند .
·فرضیه خود را در قالب یک جمله به طور واضح و به روش زیر در دفتر کارنما بنویسید:
من حدس می زنم که ................................................. باعث ........................................ می شود .
-6 تعیین متغیرها :
·متغیرها شامل تمام عواملی می شوند که می توانند در آزمایش شما تغییر کنند .
·در هرآزمایشی ، تنها مجازید که یک عامل را تغییر دهید .
·دنبال پیدا کردن این باشید که چه عاملی سبب( علت ) رخ دادن یک پدیده می شود .
·علت در فرضیه شما همان متغیر مستقل است .
·معلول در فرضیه شما همان متغیر وابسته است .
·تنها عاملی که مجاز به تغییر دادن آن در جریان آزمایش هستید "متغیر مستقل" است .
·و آنچه که پس از این تغییرات رخ می دهد همان "متغیر وابسته" است